Döküm demir tava

Ikea dökme demir tavaBi kaç ay önce Ikea’da her yanı demirden, tek parça halinde, oldukça ağır bi tava gördüm. Nedense çok ilgimi çekti ama öylece bakıp geçtim. Daha sonra arada bir onu düşünür oldum :) Bi kaç hafta sonrasında tekrar gidip gördüğümde de aldım. Nasıl bir maceraya atıldığımı henüz bilmiyordum. Dolayısıyla ilk pişirme denemem kötü oldu. Oysa ben ona güvenmiştim. Böylece araştırmaya başladım. İşte öğrendiklerimin özeti:
Bu tavaların özelliği normal tavalardan daha fazla ısınabilmeleri, bu ısıyı eşit dağıtmaları ve koruyabilmeleri. İçinde istediğiniz herşeyi pişirmek mümkün. Evinizde restoran kalitesinde biftek pişirmek istiyorsanız mutlaka böyle bir tavaya sahip olmanız gerekiyor. Ocaktan alıp direkt fırına koyulabilme özelliği var. Sapı çöpü yok. Komple demir. Fiyatlara gelecek olursak 20 TL’ye de 250 TL’ye de bulmanız mümkün. Markasına ve malzemenin kalitesine göre değişiyor. Bu kısmını henüz çok araştırmadım, elimdekilerle uğraşıyorum.
Esse tavaBu emaye kaplı bir model. Bu ay sonuna kadar Esse mağazalarında %50 indirimli fiyatıyla 37,5 TL’ye bulmak mümkün. Temizliği falan daha kolay. Emaye kaplı olması özelliğinden birşey kaybettirmiyor ama o orijinal dökme demir “hissini” yaşayamıyorsunuz :) Günaydın ve dükkan gibi seçkin kasaplardan 120 TL’ye daha harbi bir modelini almak mümkün.
Başka bir tava
Ayrıca daha “marka” ürünler satan bir ithalatçı da şu.
250 TL

Kurulum

Bu aleti satın alıp, yıkayıp kullanamıyorsunuz (emaye kaplama modeller hariç). Önce kullanıma hazır hale getirmeniz lazım. Bu işleme “seasoning” deniyor. Önceden bu işlemden geçmiş olarak satılan ürünler de var (pre-seasoned). Alırken dikkat ediniz. Kendi tavama hayat vermek benim çok hoşuma gitti.
Öncelikle tavanızı sabunlu veya sıvı deterjanlı sıcak suyla ve yumuşak bir bulaşık süngeri yardımıyla güzelce yıkayın. Bunu sadece ilk başta yapıyoruz. Bi daha tavaya sabun – deterjan değdirmek yok! Akabinde tavanın her yerini “tütme noktası” yüksek bir yağla kaplayın. Tütme noktası, yağın yanmaya başlayıp duman çıkardığı ve zararlı hale geldiği sıcaklık derecesi. Kanola yağı bu iş için Türkiye’de bulabileceğimiz en iyi yağ sanıyorum. Paksoy Kanola diye bişey çıkmıştı zamanında. Halen varsa tabii… Yoksa riviera zeytinyağı da kullanabilirsiniz. Ayçiçek yağının tütme noktası ise hafif zeytinyağından daha düşükmüş! Sızmadan zaten bahsetmiyorum, asla çok sıcak yemeklerde kullanmayın, yarardan çok zararını görürsünüz. Gavur üzüm çekirdeği yağı, avokado yağı falan kullanıyo ama bunları yurdumuzda bulmak kolay değildir sanırım. Aktarlarda bulunabilir belki. Susam yağı da oluyor.
Neyse, uygun yağı tavanın iç ve dış tüm yüzeyine ince bir tabaka oluşturacak şekilde kağıt havlu v.b. birşey ile sürün. Tavayı önceden 205 santigrad derece ısıtılmış fırına tepe taklak ederek koyun. Bunun sebebi içinde yağ birikmesini önlemek. Fırına yağ damlamasın diye de altına bişeyler koyun. Tavayı bu şekilde yaklaşık 2 saat “pişirin” ve fırını söndürdükten sonra içinde soğumasını bekleyin. Gerekiyorsa üzerindeki fazla yağı silin. Bu işlemden sonra tavanız kullanıma hazır olacaktır.
Bu işlem demir yüzeydeki pürüzleri doldurarak doğal, yapışmaz bir yüzey oluşturuyor. Ayrıca tavamızı çevre koşullarına karşı koruyarak paslanmasını önlüyor. Bu işlemi yapmazsanız, hele ki tavayı yıkayıp kurumaya bırakırsanız ertesi gün üzerinde pas lekeleri oluşmaya başladığını görebilirsiniz. Fakat bu durumdaki bir tavayı kurtarmak çok basit. Yeterki pas çok derinlere inmiş olmasın. Önce yine sabunlu veya deterjanlı suyla ve süngerle güzelce yıkayın, özellikle paslı yerleri. İyice kurulayın. Tam olarak kurutmak için orta ateş üzerinde 5 dakika kadar bekletin. Soğuduktan sonra içine 2 çorba kaşığı kadar tuz ve aynı miktarda sıvı yağ dökün. Yukarıda bahsettiğimiz gibi bir yağ kullanmalısınız. Sonra kağıt havlu yardımıyla paslı bölgeleri iyice ovalayın. Tuzunu muzunu iyice yıkayın ve “seasoning” işlemini tekrar uygulayın.

Kullanım

Yiyecekleri tavaya koymadan önce tavanın ocak üzerinde pişirme sıcaklığına gelmesini bekleyin. Tavayı yağlamanız gerekmiyor. İsterseniz ince bir tabaka oluşturabilirsiniz. Bir kaynakta yiyeceklerin tavaya atılmadan önce yağlanmasının daha iyi olacağı yazıyordu. Tava kullanıldıkça yüzeyi de olgunlaşacak ve daha yapışmaz bir hal alacak. Hatta yemeklerinize bir çeşit mangal aroması vermesi de mümkün. Bir tavanın “seasoning” süreci asla bitmiyor. Siz kullandıkça o daha bir güzelleşiyor. İşte özelliği bu. Sizinle birlikte yaşayan, yıllanan bir tava :)

Temizlik ve Bakım

Kullanım sonrası tavanın soğumasını bekleyin ve sıcak su ve sünger v.b. yardımıyla temizleyin. Işıl ışıl temizlemekten bahsetmiyorum. Tavanızı asla bulaşık makinasına koymayın ve zorunlu kalmadıkça sabun veya deterjan kullanmayın. Çok titizseniz sonuçta ölüm kalım meselesi değil, deterjan kullanabilirsiniz de, ama bu oluşturmak için uğraştığımız o tabakanın zarar görmesine veya yok olmasına sebep olacaktır. Eğer tavanın içine yapışmış yiyecek parçaları varsa bol miktarda tuz ve kağıt havlu ile ovalayın. Bu işlemi tuz beyaz kalana kadar tekrarlayabilirsiniz (muhtemelen iki kere). Tuzu tamamen atmak için tavayı yine sudan geçirin.
Bu yıkama faslından sonra kağıt havlu ile güzelce kurulayın. Bitti mi? Hayır.
Tamamen kuruduğundan emin olmak için aleti orta ateş üzerinde 5-10 dakika ısıtın. Soğumadan içini yine ince bir tabaka oluşturacak şekilde yağlayın.
Tüm bunlar zor gibi geliyor ama şahsen zevkle yapıyorum.
Kolay gessin.

Güncelleme (17 Kasım 2010): Ali isimli bir okuyucumun yaptığı detaylı yorumu gözlerden kaçmaması için buraya kopyalıyorum:

4 adet Hecha ürünü satın aldım. Yorumlardan da okuyacağınız gibi ürünler toz emaye ile kaplı. Ancak ben yine de bütün ürünlere seasoning işlemi yaptım. Sonuç : MÜKEMMEL. Seasoning işlemi ile ilgili bir dolu site inceledim. İşlem temel olarak yanma derecesi yüksek yağların belirli bir ısı ve sürede polimerleşmesi esasına dayanıyor. Sıcaklık dereceleri, kullanılan yağlar, fırınlama süreleri siteden siteye değişiyor. Kimi iç yağlardan, kimi rafine yağlardan bahsediyor. Fırınlama süreleri de değişiyor. Ben ilk olarak mini sahanımı season ederek farklı yöntemleri denedim. İlk seasoning işlemi (iç yağ ile 180 derecede 1 saat) iyi sonuç verdi ancak işlem sırasında aşırı duman ve koku oluştu. Araştırmalara devam edince yanma derecesi yüksek diğer yağları inceledim. Seasoning işlemi için Türkiye’de bulabileceğiniz en iyi yağ ASPİR YAĞI. Aspir yağını bir internet sitesinden siparişl verdim. (http://www.aspir-yagi.com) Yanma derecesi çok yüksek (260 C). Güvenilir olduğunu bildiğim bir yabancı sitede en iyi season işleminin yanma derecesi yüksek bitkisel yağlarla yapıldığını okumuştum. (Linkleri aşağıda verdim. Siz de okuyabilirsiniz.) Ben en iyi sonuç aldığım seasoning işlemini şu şekilde yaptım. Fırını 220 dereceye ısıttım. Fırın ısınırken ben tavayı ocakta hafifçe ısıttım. Silikon fırça yardımıyla Aspir Yağını sürdüm ve bir süre süzülmesini bekledim. Fazla yağı bir parça bez yardımıyla aldım (Hav bırakmayan bir bez kullanın). Önemli olan tavanın iç kısmının yapışmazlığını sağlamak olduğu için tavanın alt kısmını yağlamanıza bile gerek yok bence. Fazla yağı bir parça bez yardımıyla alınan tavayı iç kısmı aşağıya bakacak şekilde fırın ızgarasına yerleştirin. Yine de damlayacak yağlar için altına folyo serebilirsiniz. Fırında 200-220 derecede bir saat fırınlayın tavanızı. Bir saat sonra fırını kapatın soğumaya bırakın. Göreceksiniz ki sonuç mükemmel. Fırınlama sırasında koku oluşmuyor. Tavanızın rengi değişiyor. Daha şık parlak siyah oluyor. En önemlisi de diğer season işlemlerinden daha kaliteli sonuç veriyor. Deneyin mutlaka.

Yararlandığım Kaynaklar :

http://www.aspir-yagi.com

http://sherylcanter.com/wordpress/2010/01/a-science-based-technique-for-seasoning-cast-iron/

http://www.cookingforengineers.com/article/50/Smoke-Points-of-Various-Fats


Warning: count(): Parameter must be an array or an object that implements Countable in /home/bmert/bmert.net/wordpress/wp-includes/class-wp-comment-query.php on line 399

82 Yorum

Esra  on November 21st, 2011

Sn. bmert öncelikle merhabalar. Ne mutlu ki benim de bir Hecha döküm tavam var. Lakin yazılanları okuyunca bir hayli moralim bozuldu. Ben tavayı boynerden aldım ama içinden kullanımına ve temizliğine dair sizin yazdıklarınızı içeren detaylı bir kullanım klavuzu çıkmadı. Temizlik konusunda epeyce takıntılı olduğum için ne yazık ki yapılmaması gereken ne varsa maalesef hepsini yapmış olduğumu sayenizde öğrenmiş bulunuyorum. ben tavayı defalarca bulaşık makinesinde yıkadım,yetmedi yaptığım yemekler çoğu zaman tavaya yapıştığı için sıcak su ve deterjanla bir güzel ovalayarak yıkadım.(Allahtan kullandığım deterjanlar organik bazlıydı) Ve sonuçta tavam paslandı. Açıkcası şimdi sağlık açısından tavayı tekrar kullanmaya cesaret edemiyorum. Acaba tavam tamamen kullanılamaz bir hale mi geldi, başka bir deyişle öldü mü? Tüm bu olanlardan sonra tavamı kurtarıp sağlık açısından hiçbir riski olmadan tekrar kullanabilir miyim acaba? Bana bu konuda bilgi verebilirseniz çok sevinirim. Eğer tavayı kaybettiysem lütfen alıştıra alıştıra söyleyin olur mu:)) Cevabınızı merakla bekliyorum…

Gks  on September 30th, 2016

Eğer emaye kaplama zarar gördüyse, tavayı kesinlikle kullanmayın. Ağır kansorojen içerir. Kaplamasız ise seasoning işlemini uygulayıp devam edebilirsiniz, pas dediğimiz şey dökme demirden daha iyi ısı tutar yani mühürleme işlemini kolaylaştırır.

bmert  on November 22nd, 2011

Merhaba Esra. Derdin bu olsun, moralini bozma :)
Normalde tavanın paslanmaması lazım (kaplamalı olduğu için) fakat sanırım bulaşık makinesinde sık sık yıkayarak kaplamaya zarar vermişsiniz ve sonuç olarak demir paslanmış. Yağız Bey bu konuda daha doğru bilgi verebilir. Benimkisi sadece bir tahmin. Eğer pas derine inmemişse bir miktar tuz ve biraz sıvı yağ ile iyice ovarak pası çıkarmayı deneyin. Kaplama zarar gördükten sonra kullanımında herhangi bir sakınca olur mu bilmiyorum.

Şimdilik pası temizleyip temizleyemediğinize bakın ve üreticiyle direkt olarak temasa geçin.

Esra  on November 23rd, 2011

Cevap için teşekkürler. Önerinizi uygulayacağım, umarım tavayı kurtarabilirim :)

nuray  on December 30th, 2011

merhaba ben de bluehouse bir döküm tencere aldım, ancak bu tencerenin tabanı çelik renginde ve 3 kat kaplama falan yazıyor ben de bu tencerenin altını üstünü riviera zeytin yağı ile yağladım ve fırında 2 saat pişirdim seasonning maksadı ile:S ancak fırından çıkardığım tenceremin her yeri boncuk boncuk yapış yapış bir yağ tabakası ile kaplıydı bende ne yapacağımı bilemedim hafif ılık bir de sıvı deterjan kullanarak yıkadım fakat o yapışkanlığın gitmesi ne mümkün! sonra ocağın üstünde kurutarak kağıt havlu ile silmeye çalıştım yağ birikintileri ben sildikçe hafiften yuvarlanarak çıktılar ancak tenceremin tabanı çok kötü,yağlar yapışmış durumda ve sararmış ve silme çok bir işe yaramadı:( sizce ne yapmalıyım hevesle yeni aldığım ve hiç kullanmadığım bu tencereden soğumak istemiyorum..yardımlarınızı bekliyorum..çok teşekkürler..

bmert  on December 30th, 2011

Nuray, bahsettiğin tencerenin özelliklerine baktım web sitesinden. “Uzun ömürlü Teflon Platinium ile kaplanmıştır” yazıyor. Burada bahsedilenlerden farklı bir malzeme gibi görünüyor.
Çıkarmak sert cisimlerle zorlarsan kaplamaya zarar verebilirsin bence. Bulaşık makinasında yıkamayı denedin mi?

nuray  on January 8th, 2012

merhaba Bmert
çok teşekkür ederim ilgilendiğin için, bulaşık makinesinin en güçlü programında yıkadım ve oldukça işe yaradı diyebilirim fakat tencerenin tabanında küçük siyah noktalar oluştu bende iadesi için firmaya geri gönderdim bakalım nasıl sonuçlanacak,sizi durumdan haberdar edicem :) ayrıca ben aldığım gibi bir döküm tencere istiyorum, şöyle ki hem et-balık kızartabileceğim hemde kuru fasülye gibi yemek yaparkende kullanabileceğim bir tencere(yani çok derin olmayacak ama tava gibi de çok sığ olmasın diyorum)bu konuda bana önerebileğiniz döküm tencere var mı? vakit ayırdığınız için çok teşekkür ederim, iyi çalışmalar diliyorum..

nuray  on January 11th, 2012

yeniden merhaba,
tencereyi iade ettim:) şimdi kendime daha orjinal yani tam döküm tavalar tencereler bakıyorum, yardımlarınızı bekliyorum..

jülide  on February 2nd, 2012

bende nihayet haftasonu bir döküm tava aldım , fakat ilk kullanım sonu hüsran:( antrikot pişti ama kurudu , tavuk pirzolam pişmedi :( en kötüsü inanılmaz bir yağ sıçrattı malesef tavam ,ama çevremde anlattığım herkez bu tavaların yağ sıçratmasının önüne geçemezsin dediler :(

şebnem  on May 3rd, 2012

julide hanım,ben de yağlı et , köfte kızartmalarda sıçrama için kızartma süzgeci kullanıyorum gayet başarılı oluyor..deneyin..

Raytrace Nomad  on May 5th, 2012

Bende bir yerlerden baslamak istiyorum. Dokum bir tava alacagim. Alternatifler sanirim Hecha , Salud ve Essenso. Anladigim kadari ile hepsi emaye kapli.

Emaye kapli olmayan marka oneriniz olabilir mi ?

Yada bu markalar icinde ozellikle onerebileceginiz ?

Ilk denemem basarili olursa birde tencere ve pan’da sanirim ilave olacak.

Salud’un sitesini inceledim ancak urunlerin farklarini anlamakta zorlandim.Boyut disinda acaba kalinlik vs gibi farklarda mi var ?

Yanitlar icin simdiden tesekkurler

şebnem  on May 7th, 2012

hecha aldım,bu gün elime ulaştı..şirket yerli döküm kullanıyor ..uyduruk çin malı döküm tencere tavadan aman diyeyim…ürünü internet sitelerinden aldım..süper ilgi hızlı teslimat e güzel ambalajlama..ambalajlamadan zaten ürünlerine saygı gösterdiklerini anlıyorsunuz..season işlemi yaptım ..yakında et ve sebze deneyeceğim…bu tavayı tutmak bile mercedes ya da bmw kullanıyor hissini veriyor…

Raytrace Nomad  on May 28th, 2012

Ben hecha kullaniyorum. Cok memnunum , ancak ozellikle pan tava icin temizlik ciddi sorun, henuz cozemedim , bu nedenle pisen etlerin uzerinde siyah bir tabaka olusuyor tavadan bulasan. Tuz denedim ama su + tuz sonrasinda bulanik ve cok sicak oldugu icin duzgun temizleyemedim. Tuz ile tekrar deneyecegim.
Temizlik konusunda alternatif onerileri olan var mi ?
Birde Gridle almistim , hem firina sigmadigi icin seasoning’i tam yapamadim ( sanirim ) hemde temizlik cok daha ciddi bir sorun.
Bu tavalarda kullanilacak spatul onerisi olan var mi ? Yada pan’in araliklarina uygun zarar vermeden kazima yapabilecegim bir urun oneriside olabilir.

Tesekkurler.

Eeowan  on July 25th, 2012

Ben 2-3 yıl kadar önce bu siteler sayesinde merak saldım Döküm tava olayına.Et yemeyi çok seven bir insan olarak o dışarda yediğim kalın etlerin nasıl o kadar lezzetli olduğunu hep merak ediyordum.Ama artık evde o etleri kendim yapıp yiyorum :)
Kullandığım model Staub American Square Grill 30×30. 1 kere kazayla balık yaptığım için bulaşık makinasına attım ki bununda zararı yok aslında elinizdeki Tava Staub ise.Ama dediğim gibi 1 kere yaptım. Bir daha da asla kırmızı etten başka birşey koymadım tavama. Tava yeterli değil tabii ki. Yazılı 3cm kalınlığında bir antrikotu alıp karabiber/tuz/şeker/biberiye yapıp mühürleme kullanarak bir yapın bir daha ne dışarda et yerseniz, ne de teflon tavalarda :) bonfile/pirzola vs… hepsi mükemmel oluyor.
Tavanıza iyi bakın. Çok derinlemesine temizlik yapmayın. Zaman geçtikçe artık etinizden çıkan kokular dayanılmaz olacak :)
Ben tavamı almanya’dan getirttim ve bana 250 liraya mal oldu.Çok mu pahalı ? yooo artık dışarda et yemiyorum o yüzden çoktan parasını çıkardı :)
Benim hayalim iyi lokantalardaki eti canım istediğim zaman yemekti ve artık gerçekleşti. Bu sene veya seneye 1 tanede pilav yapmak, 1 tanede grill olmayan sebze şoklamak için alacağım.

selim  on November 24th, 2012

merhaba. çeşitli sitelerde namını duyduğum aspir yağını zorla bularak döküm tencereme seasoning işlemi yaptım ama sonuç umduğum gibi olmadı.

şu an tencerenin üstünde parlak bir tabaka var ama bu tabaka ısı verilmeye başlanınca erimeye başlıyor ve mutfağımı ağır kokulu bir duman kaplıyor. yüksek ısıda kaynatınca tabakanın bir kısmı çözüldü ama tamamen çıkaramadım.

tencereyi daha bir kez olsun kullanamadım. bu yağı tencereden nasıl çıkarırım bilmiyorum, yardım edebilir misiniz?

selim sar  on December 27th, 2012

Merhabalar,
Dömür döküm tava ve ızgara konusunda epeydir araştırma içindeydim en sonunda bir hecha griddle alarak muradıma erdim.Sabırsızlıkla akşam olmasını bekledım .Akşam araştırmalarım blogların tavsıyeleri ve kullananların soyledıklerıyle doldurduğum tecrubeyle işe başladım her şey güzel ama millet kimsenin soylemedığı uyarmadığu şu mutfak ve ev nasıl bir et ve yağ kokusu aman allahım ya – ki havalandırma cihazım en güçlülerinden olmasına rağmen ve ikinci konu yağ sıçramayan yer kalmadı nasıl bir yağ sıçratmadır bu 4 saat temizlikmi yapılır 4 parça etin peşine niye kimse bu konularda hatırlatma yapmaz anlamıyorum üçüncü konu et mühürlenmesi olayı eti muhürlüyorum çeviriyorum diğer taraf muhurunu yaptırıyorum -ama et çiğ kalıyor eğer az pişmiş seviyorsanız ok ama biraz pişsin diyorsanız zor bu iş
bunlarda benim tecrubelerım ilk gun. Bununla ilgili tavsıyesı olan arkadaşlar varsa öğute açığım döküm tava ve et çi olarak öneri beklıyorum bu işten vazgeçmek istemem çünkü teşekkürler

bmert  on January 30th, 2013

Selim, dumanla ilgili uyarıyı yapmıştım. Pişirme süreciyle ilgili olan diğer yazımda olmalı.
Daha fazla pişirmek istiyorsan mühürleme işlemini yaptıktan sonra altını kısıp o şekilde pişirmeye devam edebilirsin sanırım.

Gks  on September 30th, 2016

Dökümde pişirmeye başlayınca fırını, fırın tepsi içindeyken 220 dereceye getirip ısıtmaya başla. Mühürleme bitince, fırın tepsisine aktarıp fırında pişirmeye devam et. Damak tadına göre 5-10-15dk sonra al. Kesme tahtasının üstüne koyup 3-4 dk bekle. Tamamdır, afiyet olsun;)

Mim  on May 3rd, 2013

Balkonda barbuku nun icinde ızgara yapmak istiyorum.bir seyyar elektrikli ocağım var. Onu barbukunun icine koyup uzerinede dokum tava koyarak yapabilirmiyim.bunun icin hangi modeli önerirsiniz yani 30-30 olan cok mü büyük olur ısı yayılımı iyi olurmu yasa dindirecek alsam ocağın dısında kalan kismida ısınır mı .
Yasa direkt elektrikli ızgaramı almalıyım

Serhat S  on November 10th, 2014

Merhaba,

Bu seasoning işlemini tavayı her kullandığımda mı yapmam gerekir? Tekrar kullanım nasıl olmalı?

Teşekkürler

dokumcubaba  on May 12th, 2016

Arkadaşlar,bende emaye kaplamasız bir tava aldım,döküm tava hakkında kendimce birşeyler anlattıgım kanalıma beklerim,seasoning ve temizleme ile ilgili olarak videolar mevcut,ilgilenenlerin bilgisine.

https://www.youtube.com/channel/UCkinJbCStzRRcBo0WTwm6v
http://www.dokumcubaba.com

veli  on August 16th, 2016

arkadaşlar artık emaye değil cam kaplamalı döküm tavalar var “NORAL” markalı bir araştırırsanız çok ciddi avantajlarının olduğunu görürsünüz. http://www.noral.com.tr

Ayşe  on August 20th, 2017

Essenso marka dışı emaye içi döküm bir tencere almıştım. Çok da memnundum ancak bir hata yapıp sıcakken ve ocağın altı yanarken tencereyi temizleyebilmek için içine ısıtmadan su döktüm ve tencerenin tabanında aşınma oldu. Yani oradan bir parça kalkmış ve aşınmış görüntüsü var. Elimle dokunduğumda aşınarak kopmuş bi parça var. Umarım ifade edebildim. Bu tencereyi kullanmak sağlığa zarar verir mi ? Bu arada aldığımdan beri hiç deterjan kullanmadım, en fazla kaya tuzu ile ovarak temizledim . Bilgilendirme ve yanıt için şimdiden teşekkürler…

Yorum Yaz